- Gradovi
- Dijalog i servis
- Newsroom
- Medijski kutak
- O nama
Evropska unija pokreće jedan od svojih najambicioznijih tehnoloških projekata do sada: izgradnju pet gigantskih centara specijalizovanih za razvoj i primjenu vještačke inteligencije. Ova moderna infrastruktura bit će ključna za jačanje digitalne nezavisnosti Evrope i omogućit će zajednički evropski razvoj naprednih AI modela.
Zapravo se radi o superračunarskim centrima koji sadrže stotine hiljada specijaliziranih AI procesora (grafičkih čipova – GPU-a). Oni su neophodni za treniranje velikih AI modela, sistema koji se koriste u oblastima kao što su medicina, industrija, nauka, klima i sigurnost.
Ukupna planirana ulaganja u ovih pet velikih fabrika iznose oko 20 milijardi eura, pri čemu bi većinu, barem 65 posto, finansirao privatni sektor, dok bi preostali dio došao iz javnih sredstava, uključujući i EU fondove. Projekti će se realizovati kroz saradnju države, kompanija i naučnih institucija, čime se želi osigurati i konkurentnost i društvena odgovornost.
Za razliku od tradicionalnih podatkovnih centara, ove fabrike imaju jasne kriterije koje moraju ispuniti: visok nivo energetske efikasnosti, sigurnost podataka i pristup manjih aktera poput startupova i univerziteta. To znači da će se infrastruktura koristiti ne samo za komercijalne svrhe velikih kompanija, već i za otvorenu i odgovornu naučnu i društvenu primjenu.
Jedna od najvažnijih karakteristika projekta jeste njegova orijentacija ka održivosti. Planirano je da toplota koju generišu serveri ne ide uzalud, već da se koristi za grijanje domaćinstava putem urbanih sistema daljinskog grijanja. Tako se tehnologija direktno povezuje s ekološkim ciljevima, čime se pokazuje da digitalizacija i dekarbonizacija mogu ići ruku pod ruku.
Pored tehnološke i energetske strane, u fokusu projekta je i čovjek. Ove fabrike su dio šire evropske strategije digitalnog humanizma, što znači da se vještačka inteligencija razvija na način koji poštuje ljudska prava, etiku i društvenu jednakost.
Zahvaljujući ovom projektu, očekuju se značajne investicije, otvaranje visoko kvalifikovanih radnih mjesta, te stvaranje novih prilika za saradnju unutar evropskih inovacijskih klastera. U mnogim zemljama već se formiraju konzorciji koji kandiduju svoje gradove za jednu od pet lokacija.
Jedan od gradova koji želi ugostiti jednu od AI gigafabrika je i Beč. Austrijska prijestonica zvanično je podnijela zajedničku kandidaturu u saradnji savezne vlade, gradske administracije i privrednog sektora, s ciljem da privuče ovu visokotehnološku infrastrukturu i pozicionira se kao regionalni lider u oblasti vještačke inteligencije.
Odluka Evropske komisije o tome gdje će biti smještene velike AI fabrike očekuje se krajem 2025. godine, a prvi centri bi trebali biti operativni do 2028. godine.
Umjesto da zavisi od digitalnih centara u SAD-u ili Kini, Evropa ovim projektom želi postati samostalan igrač u razvoju vještačke inteligencije, na način koji je odgovoran prema društvu i okolišu. AI fabrike nisu samo veliki serveri, one su temelj za novu digitalnu budućnost Evrope.
